6 Ongeschreven Sociale Regels op Bali
Mocht je een keertje op Bali zijn, dan is het natuurlijk super leuk als je kennis kunt maken met lokale mensen. Ook al spreek je geen woord Balinees of Indonesisch, maakt niet uit, gewoon erbij zijn en mee lachen. Zij vinden het al ontzettend leuk als je interesse toont. Dus als je uitgenodigd wordt bij iemand thuis of voor een ceremonie, hou dan onderstaande ongeschreven regeltjes in gedachten en je komt een heel eind.
Als je iemand een hand geeft, denk er dan aan dat het een slappe hand moet zijn. Zo eentje waar ik normaal gesproken zelf echt van griezel, ieieie zo'n slap week handje bah bah... inmiddels ben ik er wel aan gewend. Daarna raak je met je rechterhand even je hart aan, als om je goede bedoeling kracht bij te zetten.
Loop nooit vóór een gezelschap langs of er dwars tussendoor, maar altijd achterlangs. Als het niet anders kan, wat soms gebeurt, dan steek je je rechterhand schuin omlaag naar voren, loop je licht gebogen tussen de mensen door achter je eigen hand aan en zeg je onderweg 'permisi, permisi...'. Vriendelijk glimlachen helpt ook altijd.
Een maaltijd krijg je meestal op een rieten bordje met een speciaal daarvoor gemaakt stukje vetvrij papier erin, geen afwas dus, ideaal. Was je handen vóór het eten, want eten doe je bij voorkeur met je handen en dan liefst alleen met je rechterhand. Vlees wordt met bot en al in stukjes gehakt en vis wordt niet gefileerd, dus dat kom je allemaal op je bordje tegen. Door met je handen te eten kun je precies voelen of er nog stukjes bot of graat in die hap zitten, zodat je die er bijtijds uit kunt halen én je voelt ook direct of het eten nog te warm is om een hap te nemen. Kortom de voordelen van met je handen eten: je breekt geen kiezen op een stukje bot, verslikt je niet in graatjes én je verbrandt je mond niet. "Elluk nadeel hep se voordeel"...
Verwacht geen eigen glas als je bij een groepje Balinese mannen gevraagd wordt om mee Arak te drinken. Dat is een soort eigengemaakte rum (zie foto). Wees héél voorzichtig met waar je die drinkt, want er zit weleens iets in wat zeer giftig is, maar nou eenmaal goedkoper dan alcohol. Je zal niet de eerste zijn die daardoor het loodje legt. Als je het vertrouwt, dan werkt het als volgt: zij drinken om beurten uit één borrelglaasje ('sloki' genaamd), je wacht op je beurt, inhoud in één keer achterover kiepen en het lege glaasje teruggeven aan de deler. Geen getreuzel, de rest wil ook wat drinken.
Iemand aanspreken op zijn gedrag, dat gebeurt helaas niet. Liever klagen tegen anderen dan de persoon in kwestie aan te spreken. Bijvoorbeeld harde muziek, karaoke, geschreeuw, ruzie, het maakt niet uit waar je last van hebt, al is het middenin de nacht, je ondergaat het lijdzaam. Je kunt het zien als een soort overdreven versie van 'leven en laten leven', waarbij het tweede deel flink zwaarder lijkt te wegen...
Onverwachte visite kun je niet wegsturen. Dat zou hoogst onbeleefd zijn. Ook al heb je eigenlijk een andere afspraak waar je naartoe moet, dan ga je dat niet zeggen. Je biedt je gasten te drinken en eten aan en wacht geduldig tot ze weggaan. Dan kijk je of het nog de moeite is om naar je afspraak te gaan, zo niet dan ga je niet meer. Als westerling zou ik mijn bezoek direct op de hoogte stellen van mijn aanstaande vertrek naar een andere afspraak, maar dat vinden ze niet leuk. Dan kan je natuurlijk ook onmiddellijk een berichtje sturen naar je afspraak om te melden dat het later wordt of dat het sowieso niet meer gaat lukken, maar ook dat is véél te westers gedacht. Nergens voor nodig, ze merken het vanzelf wel...
Dit zijn slechts een paar regels die je makkelijk kunt hanteren. Uiteraard zijn er nog véél meer ongeschreven regeltjes, maar als je die als buitenlander 'overtreedt' zal niemand daar raar van opkijken. Ze zullen hoogstens de schouders ophalen en denken “domme buitenlander”. Maar ze zullen er nóóit hardop iets van zeggen, da's dan weer het voordeel van regel 5.....